بنتونيت نوعي رس ريزدانه است كه حداقل ۸۵ درصد رس مونت موريلونيت داشته باشد. اصطلاح «بنتونيت» معمولاً براي خاك‌هاي كلوئيدالي كه در اصل با رگه‌هاي شيل بنتون كرتاسه كه در نزديكي قلعه نظامي بنتون و منطقه رودخانه سنگي وايومينگ در هم آميخته‌اند، به كار برده ميشود. بنتونيت يك ماده از دسته رس‌ها و از كاني‌هاي متورم شونده تشكيل شده است كه عمدتاً مونت موريلونيت و به مقدار كمي بيدليت هستند. اكثر بنتونيت‌ها بر اثر هوازدگي و دگرساني خاكسترهاي آتشفشاني و اغلب در حضور آب تشكيل مي‌شوند و سنگ منشأ آنها اكثراً باريك است. تجزيه خاكستر آتش فشاني عمدتاً در محيط شور و باتلاقي انجام ميشود و هر چه از آتش‌فشان دور شويم، ضخامت بنتونيت كاهش مي‌يابد. بنتونيت داراي ساختمان آلومينوسيليكاتي است و در دسته سيليكات‌هاي سه لايه قرار مي‌گيرد. بنتونيت داراي دو لايه چهار وجهي و يك لايه هشت وجهي مي‌باشد. فرمول عمومي بنتونيت به صورت ذيل مي‌باشد:
(Na, CaO)(Al, Mg)(Si4O10)3 (OH)6 nH2O
بنتونيت عمدتاً بر دو نوع است:
- بنتونيت هاي متورم Swelling bentonite يا بنتونيت هاي سديم دار.
- بنتونيت هاي غيرمتورم Non-swelling bentonite يا بنتونيت هاي كلسيم دار.
خواص كاني هاي خانواده اسمكتيت به تركيب شيميايي و ساختمان آنها بستگي دارد . در كاني بنتونيت سديم دار ميزان جذب يوني، شكل پذيري، انبساط و انقباض از نوع كلسيم دار آن بيشتر است . ابعاد شبكه بنتونيت سديم و كلسيم دار از 6/9 آنگستروم در حالت معمولي به 20 آنگستروم در صورتي كه رطوبت محيط صد درصد باشد، افزايش خواهد يافت.
بنتونيت هاي متورم يا بنتونيت هاي سديم دار مي توانند چندين برابر حجم معمولي خود آب جذب كند و منبسط شود، به طوري كه حالت ژله اي، پلاستيكي و چسبندگي به خود بگيرد. اين نوع بنتونيت معمولاً در سيالات حفاري و دوغاب(گل آب) ديواره ها استفاده مي شود.
